Prime Lens Nedir ? Nerede Prime Nerede Zum Lens Kullanılır
Bu yazımızda daha kaliteli fotoğraflar çekmemizi sağlayan prime lensleri inceledik. Prime lens nedir , zoom lens ne demek , diğer lenslerden ne farkı vardır, prime lenslerin avantajları, dezavantajları ve nerede prime lens nerede zoom lens tercih edilmeli gibi konulara bakacağız.
Prime Lens Nedir ?
Teorikte prime lens, odak uzunluğu değişmeyen, sabit odak uzunluğu olan lenslere denir. Yani zum yapılamayan (yakınlaşmayan-uzaklaşmayan) lens grubuna prime lens (ya da sabit uzunluklu lens) denir. Prime lensler aynı zamanda hızlı lensler ya da asal lensler olarak da isimlendirilirler. Örnek vermek gerekirse 50mm f1.8, 135mm f2.8 16mm f2.8 gibi lensler prime lenslerdir. 18-55mm veya 10-18 mm gibi lensler ise zum lens lenslerdir.
Fotoğrafa yeni başlayanlar için genellikle garip karşılanır prime lensler. Zum yapabilen lensler varken zum yapamayan bu lens gurubunu tercih etmek aslında düz mantık ile bakıldığında yanlış bir yorum da değildir. Ama işin aslı öylemi acaba? Kullanmadan kimse bilemez…
Zoom Lens Nedir ?
Zum ya da zoom lens ise odak uzaklığı değiştirilebilir lensler demektir. Kısaca çekilen nesneye yakınlaşma veya uzaklaşma yapabilen lens grubudur.
Prime Lenslerin Avantajları
Prime lenslerin üretim tarihi zum lenslerden daha eski olduğu biliniyor. Yani aslında zum lensler sonradan icat ediliyorlar. Dolayısı ile prime lense ne gerek var sorusu mantık olarak doğru değildir. Prime lensler öncelikli olarak açık diyaframları için tercih edilirler. Tek odak uzunluğuna sahip oldukları için mekanizmalarında geniş diyaframlar yapmak çok zor değildir. Bu lensi kaba göstermez ve maliyeti yapmaz. Örneğin full frame uyumlu 50mm f1.0 lens makul değerlerde üretilebilir. Fakat zum lenslere benzer şekilde açık diyaframlar yerleştirilse idi hem cüsseleri artacaktı hem de maliyetleri. Örneğin Canon 85mm f1. Lens 2500 tl civarında satılabiliyor ve yaklaşık 600 gr ağırlığından. Güzel ve kaliteli bir prime lens. Canon 70-200 mm f2.8 lens ise yaklaşık 9000 tl ve 1800 gr ağırlığında. 2.8 de iyi bir diyafram değeri olmasına karşın 1.8 kadar ışık sağlamıyor maalesef. Yani 70-200mm f1.8 lens kim bilir ne kadar pahalı ve ne kadar ağır olurdu.
Yukarıdaki paragrafta bahsettik; Prime Lenslerin geniş diyafram ile üretilebildiklerini. Geniş diyafram kullanmaları lenslere iki türlü avantaj daha salar. Birincisi geniş açıklıklı lensler hızlı lenslerdir. Yani enstantane değerini daha hızlı olacak şekilde verirler.
İkincisi ise daha iyi ışık alırlar. Lenslerin ışık alma güçleri artar. Dolayısı ile İso değerinden de kazanılabilir.
Az yukarıda yine iki özelliğinden daha bahsettik ama ayrıca açıklamak isterim. Asal lenslerin 2. En büyük avantajı zum lenslere göre çok daha hafif ve ergonomik olmasıdır. Taşımaları kolaydır. Çantada çok yer kaplamazlar. (istisnaları da yok değil hani)
Diğer bir avantajı da üretim maliyetlerinde görülmektedir. Genel olarak firmalar kaliteli prime lensleri kaliteli zum lenslere göre daha uygun satarlar. Bazı istisnalar olsa da çoğunlukla böyledir.
Prime Lenslerin Optik Kaliteleri İyidir
Prime lensler içeriğindeki optik yapıları itibari ile zum lenslere göre daha kaliteli fotoğraf çekerler. Özellikle keskinlikleri konusunda hayli iddialı durumdadırlar. Teknik olarak birçok sebebi var bu durumun fakat burası yeri değil. Yine bokeh kaliteleri zumlara göre daha iyidir. Hem daha karakteristik bokeh verebilirler hem de daha fazla arka planı öldürebilirler. Benzer şekilde prime lenslerin distorsiyon oluşturmaları da daha azdır. Tabi bahsettiğimiz fotoğraf kalitesi için lens gruplarını genelliyorum. Bahsettiğim durumun tersi olan birkaç örnek bulunabilir elbet.
Prime lenste Optikler zum lensler gibi hareket etmediği için zaman içerisinde arıza çıkarmaları daha zordur. On yıllarca öncesinden günümüze ulaşan çoğu analog lens prime’dır. Zum lensler de olsa prime kadar çok değildir.
Otomatik netlemeli prime lenslerin netleme hızı ve netleme kararlılığı zum lenslere göre daha iyidir. Çok hızlı netlerler ve netleme kaçırma sapmaları çok çok azdır.
Prime lensler faklı isteklere de çözüm sunabilirler. Örneğin orijinal makro lensler hep prime grubundandır. 90mm f2.8, 150mm f3.5 gibi. 1:1 makro verebilir bu lensler. Ya da Shift-tilt lensler prime olarak üretilirler. Zum lens grubunda bu tarz özel yetenekli lensler üretilmez.
Gelelim Asal lenslerin dezavantajlarına
Birincisi zum yapamadıklarından dolayı kadraj alması daha zordur. Obje kadraja büyük geliyorsa mecburen objeden geriye gidilmesi gerekmektedir. Benzer şekilde kadraja doğru sığdırabilmek için fotoğrafçının öne veya arkaya hareket etmesi gerekecektir.
Her prime lensle her konu fotoğraflanamaz. Örneğin 16mm geniş açılı bir prime lens ile ağaçtaki kuş çekilmez, çekilemez. Dolayısı ile faklı konular için farklı lenslere ihtiyaç duyulur. Bu da hem maliyeti arttırır hem de taşınmasını zorlaştırır.
Her prime lensle tüm konular çekilemeyeceğinden farklı lenslere ihtiyaç duyulacağını az önce açıkladık. Burada ortaya çıkan bir diğer dezavantaj da lenslerin sürekli değiştirilmesinden kaynaklı kamera sensörünün tozlanmasıdır. Tozlar hem fotoğrafı etkiler hem de fazladan temizlik işi çıkartır. Dikkatli olmakta her zaman fayda var.
Nerede Prime Lens Nerede Zum Lens Kullanılır
Pirime lensler açıkçası fotoğraftan zevk alınmasını sağlar. Özellikle ışık alma kabiliyetleri, keskinlikleri ve alan derinliğindeki başarıları tercih sebeplerindendir. Zum lens kullandıktan sonra prime lense geçiş ilk etapta yadırganabilir. Fakat zamanla bu minik lenslerin yapabildiklerini görünce tekrar zum lense dönmek çok zor olacaktır.
Zum lensler de aslında kolaylık sağlamalarıyla tercih edilirler. Tek bir lens ile birçok konuda kompozisyon oluşturabilirsiniz. Takıp çıkarma derdiniz olmaz. Tek lens ile geziyi tamamlayabilirsiniz.
Başlıktaki sorumuzun cevabına gelelim. Her iki lens grubunun da avantajları olmaktadır. Üstünlüklerine göre kullanmak gereklidir diye düşünüyorum. Örneğin bir geziye çıkacaksanız hem kırları bayırları hem de ağaçtaki kuşları çekmek istiyorsanız zum lensler size göredir. Örneğin 24-105mm f4 gibi bir zum lens işinizi görecektir . Fakat portre çalışacaksanız prime lensi tek geçerim. Örneğin Helios 85mm f1.5 gibi. Aynı şekilde ortam ışığı az olacak bölgede çalışıyor iseniz geniş diyaframlı prime lens işinizi rahatlatabilir. Örneğin 35mm f1.4 gibi
Görüldüğü gibi sadece bir grubu tercih etmek her zaman doğru olmayacaktır. Her iki grubunda çantamızda bulunmasında fayda vardır. Fakat burada lens grubunuzun da kalitesi yine ön plana çıkacaktır. Zum lenslerden sabit diyaframlı olanlarını tercih etmek lazım. Örneğin 18-135mm f3.5 5.6 bir zum lensten ise 24-105mm f4 veya 28-75mm f2. Gibi bir zum lensi tercih etmek her zaman avantajlı olacaktır. Sizin için sadece kadraj önemli ise 18-135mm de işinizi görecektir, fakat biraz daha fotoğrafik kalite veya ışığı düşünüyorsanız sabit ve açık diyaframlı bir zum lens tercih etmelisiniz. 24-70mm f2.8 gibi.
Son olarak kendi kullandığım sistemi yazayım. Geniş açıda 16-35mm f4 ve 16mm f2.8 balıkgözü kullanıyorum. Tak gez olarak 28-105mm Tokina f2.8 lensi tercih ediyorum. Elimde 50mm f.1,4, 90mm f2.8 macro ve 135mm f2.8 prime manüel lensler ile 70-210mm f4 AF tele zum lens de var. İhtiyaca göre istediğimi kullanıyorum. Gördüğünüz gibi her iki grup da var fakat çoğu prime lens.
