RAW Dosya Formatı ve Fotoğrafta RAW Çekmenin Önemi

Dosya Formatı Olarak RAW Fotoğraf  Ne Demek?

Raw fotoğraf – görüntü dosyası, işlenmemiş – ham-çiğ haldeki fotoğrafı ifade eder. ‘RAW nedir?’ sorusunun üzerinde durmak kadar işlenmemiş-ham fotoğraf nedir? Sorusu üzerinde durmak da önemlidir. Yıllarca fotoğraf makineleri veya cep telefonları ile jpeg formatta fotoğraf çektikten sonra raw’ı daha önce bilmeyen bir zihnin kabullenmesi zor oluyor. Ham fotoğrafı açıklayabilmek için bir benzetme kullanacağım. Bu sayede raw-jpeg farkını da kavramış olacağız.

Solda raw fotoğrafın düzenlenmiş hali, sağda ise fotoğrafın orijinal çekilmiş hali… Maşallah tatlı kızıma 🙂

Siz bir aşçı olmuş olun ve mükemmel bir et yemeği yapacak olun. Size 2 farklı buzdolabı sunulmuş olsun. 1.si; istediğiniz her malzemeyi rahatlıkla ayrı ayrı temin edebileceğiniz kocaman bir buzdolabı olsun. İçinde her çeşit hayvanın eti- her çeşit sebze- her çeşit baharat olmuş olsun. 2. Buzdolabında ise 500gr kıyma 1 adet domates 2 adet biber, bir tutam kekik, bir tutam da kimyon olsun. Bu canlandırmada yapacağınız et yemeğinin kalitesine, içeriğine veya lezzetine hangi buzdolabındaki malzemelerle karar vermek isterdiniz?

Raw ne demek? Yemek yapmak için hangi buz dolabını tercih ederdiniz? Raw resimi anlamak için kullanılabilecek güzel bir benzetme.

Yukarıda tasvir ettiğim senaryoda 1. Buzdolabını raw fotoğrafa 2. Buzdolabını da jpeg fotoğrafa benzetebiliriz. Raw fotoğraf ile fotoğrafa müdahale edip isteklerinize göre biçimlendirme şansınız çok yüksektir. Jpeg ise birçok özellikten mahrum kalmış, biçimlendirmesi sınırlıdır. Bu benzetmede 1 buzdolabının malzemelerini kullanmak çok keyifli olacaktır ebet; lakin çorba yapacak malzemeleri saklamak için geriye yeterli yer kalacak mıdır? 🙂

Belirtmeden geçmeyelim Raw dosya forma uzantısı değildir. Ham fotoğraf dosyasının genel adıdır. Biraz aşağıda bahsettim Raw datalarının  pek çok uzantısı vardır.

RAW-JPEG Farkı

1. Raw ile Jpeg arasındaki temek farklardan biri dinamik aralıkta oraya çıkıyor. Jpeg fotoğraflar genelde 8 bitlik veri depolarken, Raw fotoğraflar 12, 14 veya 16 bit olacak şekilde fotoğraf depolayabilmektedir. Matematiksel olarak 8 bit içinde 16 milyon renk varken, 16 bit te ise tam 281 trilyon renk vardır.  bu da 16 bitin 8 bitten 16 milyon kere daha fazla renk muhteva ettiği anlamına gelir.

2. Dinamik aralık verisi yüksek olunca ayrıca, fotoğrafta aşırı pozlanmış veya düşük pozlanmış bölgelerin kurtarılması da o derece rahat olacaktır. Raw burada farkını ciddi derecede hissettirecektir. Özellikle aşırı pozlanmış fotoğrafları kurtarabilmek için raw formatta çekmek çok önemlidir. Aksi takdirde jpeg formatında fazla ve ya az pozlanmış bölgelerden veri kurtarabilmek  neredeyse imkansızdır.

3. Diğer bir önemli farkı da beyaz ayarında ortaya çıkmaktadır. Raw format fotoğrafın içerisinde beyaz ayarı tanımı saklamaz. jpeg ise önceden seçilmiş beyaz ayarını fotoğraf içinde saklar. bu da raw düzenlerken istediğimiz beyaz ayarını  kolaylıkla seçebileceğimiz anlamına gelir. Orijinalinden farklı olmaz. Fakat jpeg, seçili beyaz  ayarını sakladığı için üzerinde yapılacak düzeltmeler kendisini hissettirecektir. Yapılacak değişiklikler kaliteden ödün anlamına gelecektir.

4. Raw dosyalarının kayıpsız olduklarını söylemiştik. Bu kayıpsızlık raw jpeg e göre cüssede fazladan yer kaplaması anlamına geliyor. Yani raw dosyaları JPEG’e göre yaklaşık 3-4 kat daha fazla yer kaplar. Bu büyüklüğün ekstradan alınacak hafıza kartlarına da yansıyacağını unutmayalım. Aynı şekilde kopyalama ve taşıma için geçecek sürede raw da artacaktır.

5. Raw dosyaları doğası gereği tekrar bilgi alamaz. Yani oluşturulduktan sonra tekrar yenilenemez; ilave eklenemez ve ya var olan bilgi çıkarılıp kaybedilemez. Fakat jpeg yapılan değişikliklere açıktır. Üzerine yazılabilir. Raw düzenlenirken yapılan değişiklikler yeni bir dosya olarak kaydedilecektir.

Raw Fotoğraf Düzenleme:

Ham fotoğrafı düzenlemek yukarıda da bahsettiğim gibi çok daha kolay ve çok daha profesyonelcedir. Renklerini, kontrastını, sıcaklığını keskinliğini ayarlayabilirsiniz. Aslına bakılırsa jpeg formatta da bu tarz ayarları yapabilirsin. Fakat raw da özgürlüğünüz ve kaliteniz çok daha iyi olacaktır. Yukarıdaki örneğimde 2. Buzdolabından da et yemeği yapabilirsiniz fakat alternatifiniz çok sınırlı olacaktır. 1. Buzdolabından ise kabiliyetiniz ölçüsünde şaheser menüler çıkarabilirsiniz. Aynı şekilde Raw formatta da kabiliyetiniz ölçüsünde fotoğrafa ciddi sayısal müdahaleler yapabilirsiniz.

Raw fotoğrafa düzenleme konusu çok geniştir. Konumuz incelikleri olmadığı için derinlemesine anlatamayacağım. Belli başlı nelere müdahale edilebilir kısaca açıklayacağım.

En başta fotoğrafın pozlamasını yönlendirebilirsiniz. +5 ve -5 ev oranında neredeyse anlaşılmayacak derecede ışığı açabilir ya da kısabilirsiniz. Benzer şekilde kontrası da etkileyebilirsin. Sadece gölgeleri açabilir ya da sadece fazla ışıklı alanları kısabilirsiniz. Fotoğrafınızı kırpabilir ve kendinize göre şekillendirebilirsiniz.

RAW dosyalarında parlaklığı fotoğrafın dokusunu bozmadan ayarlayabilirsiniz. Yukarıdaki fotoğrafta en soldaki orijinal çekilmiş ( jpeg ) hali, ortadaki +0,50 ev ve en sağdaki +1,0 ev pozlandırılmış halidir. Kaliteden kayda değer boranda kayıp olmadan bu tarz parlaklık değişikliklerini RAW da rahatlıkla yapabilirsiniz.

Tüm bunları fotoğrafın geneline yapabildiğiniz gibi, sadece seçtiğiniz alanlarda da yapabilme özgürlüğünüz var olacaktır. Hatta degrade şeklinde bile uygulayabilirsiniz.

RAW fotoğraflarda görüntüdeki kumlanmaları veya noise’yi büyük oranda giderebilir, daha keskin görüntüleri profesyonel seviyede elde edebilirsiniz. Benzer şekilde sisli fotoğrafların sisini kaldırabilirsiniz. Bu Düzeltmeler jpeg de de yapılabilir fakat raw kadar kaliteli olmaz.

Bunun haricinde renklerle oynayabilirsiniz. Örneğin sarı bir renkteki eşyayı kolaylıkla yeşile dönüştürebilirsiniz. Renklerin doygunluklar ve açıklıklarını da düzenleyebilirsiniz.

RAW dosyalarında fotoğrafın dokusunu bozmadan renkleri ayarlamak mümkündür. Aynı fotoğrafın farklı renk tonlarındaki profesyonelce değiştirilmiş halleri… Raw düzenlemesi ile hangi fotoğrafın orijinal olduğunu anlamak neredeyse imkansızdır.

Ayrıca raw dosyalarında merceklerden kaynaklanan çekim hatalarını da düzeltebiliriz. Bazı lenslerde vinyet, bazılarında renk sapmaları, bazılarında ise açı eğriliği olabilmektedir. Raw halinle bu lens eksiklikleri giderilebilir. İlaveten balık gözü ile çelikmiş fotoğrafları normal hale getirebiliriz.

Açıkçası raw da yapılabilenleri sıralasak sayfalar dolusu seçenek çıkacaktır karşımıza. Farklı bir makale konusu olduğundan geçelim şimdilik.

Fotoğraf Makinesi Markalarının Raw Görüntü Formatları

Her fotoğraf makinesi üreticisi kendi raw formatını türetmiştir ve bunları kullanmaktadır. Aşağıdaki listede geniş yelpazede kullanılan fotoğraf makinesi üreticilerinin raw formatlarını listelemeye çalıştım:

Sony :     .arw     veya     srf     veya    .sr2

Canon:     .crw    veya    .cr2

Adobe programının :     .dng

Nikon için:  .nef    veya   .nrw

Olympus için:     .orf

Pentax için:   .pef  veya    .ptx

Fujifilm için:    .raf

Panasonic için:   .raw    veya     .rw2

Leica için:   .raw    veya   .rwl    veya    .dng

Samsung için:     .srw

Ayrıca son zamanlarda telefonla raw fotoğraf çekilebilmektedir de. Özellikle android sistemde raw çeken ve işleyebilen birçok program vardır. Konumuz cep telefonları olmadığından bu konuya girmiyorum.

Fotoğraf makinesi raw menü ayarları:

Dslr,  aynasız ve hatta kompakt fotoğraf makinelerinin birçoğu raw fotoğraf çekebilmektedir. Çekilen fotoğrafın raw formatta olmasını istersek fotoğraf makinesinin menü ayarlarından raw format açık olmalıdır. Raw format genellikle Görüntü ayarları menüsünde olacaktır. İster Canon raw, ister Nikon raw isterseniz de Sony raw ayarlarının tümü görüntü kalitesi menüsündedir. Görüntü kalitesi menüsünde jpeg düşük, jpeg orta, jpeg iyi, jpeg çok iyi gibi seçeneklerin hemen üzerinde raw ve raw+jpeg seçeneği bulunur. Çektiğiniz fotoğrafın raw olması için bu son iki seçenekten biri seçili olmalıdır.

Canon raw ayarları – seçenekleri.

Raw ayarında sadece raw formatta fotoğraflar saklanırken, raw+jpeg seçeneğinde fotoğrafın hem raw hem de jpeg hali depolanacaktır. Asıl mesele raw çekmeye karar vermekten çok jpeg çekmeye karar verebilmektir. Çükü sadece raw çekerseniz raw formatın açabilecek program bulmanızda gerekebilir. Zira telefonunuzda jpeg halini paylaşacak iseniz her fotoğrafı jpeg’e dönüştürmekle aman kaybedeceksinizdir. Fakat paylaşma değil de sadece depolama yapacaksanız sadece raw format çekebilirsiniz de. Raw+jpeg seçilirse aynı fotoğrafın jpeg hali ile de saklanacağından telefondan ya da pc den paylaşılması da kolay olacaktır. Fakat bu sefer de diğer seçenekten fazla yer kaplayacaktır ve hard diskinizin daha kolay dolmasına yol açabilir.

Raw+jpeg seçeneğinde bir dikkat edilecek nokta daha vardır. Çift fotoğraf oluşacağı ve nispeten daha fazla yer kaplayacağından dolayı fotoğraf makinesinin bu veriyi işleme süresi de artmaktadır. Özellikle seri çekim kullanılacak yerlerde sd kart hızına da bağlı olmak kaydı ile dikkatli olmak gerekmektedir.

Şimdi bu kadar açıklamama rağmen şu basit sorunun cevabını dolaylı yoldan vermiş olalım: raw fine nedir? Raw fine raw+ kaliteli jpeg birlikte çeker demektir. Bazı fotoğraf makinelerinde raw+ fonksiyonunda iyi ya da normal jpeg seçenekleri de vardır. Buda raw ve iyi jpeg görüntü formatlarının birlikte çekileceği anlamına gelecektir.

Raw format açabilen belli başlı bilgisayar programları:

Bu başlığın altında hemen belirtmek istediğim önemli bir husus var. Raw fotoğrafı görüntülemek ile raw fotoğrafı düzenlemek çok farklı şeylerdir. Birçok program raw fotoğrafları dahi gösteremezler. Raw fotoğraf açanların bir kısmı da raw düzenleyemez. Raw fotoğrafı açıp düzenleyebilen belli başlı yaygın programlar vardır.

Adobe ligthroom ve adobe photoshop raw fotoğrafı açıp düzenleyebilen en yaygın programlardır. Lisans satın almak gerekir ve bilgisayarda epeyce yer kaplarlar. Profesyonel fotoğraflarla uğraşanlar veya fotoğraf konusunda ilerlemiş kişilerce kullanımı yaygındır.

Adobe photoshop programının uzantısı-eklentisi olan ‘camera raw’ ile RAW dosya formatı kolayca düzenlenebilmektedir.

Bunun haricinde raw açabilen ve bilgisayarınızı kasmayan kullanışlı birkaç fotoğraf açma programı daha yazayım. Benim de kullandığım Fast ston, Windows un kendi fotoğraf görüntüleyicisi (win10 ve sonrası için), picasa, irfan view, gimp, paint shop pro, photoScape, acd see gibi bilindik birçok program raw dosya formatını açabilecek programlardır. Yukarıda sıraladığım programlar raw fotoğraf dosyasını açmakla kalmıyor,  aynı zamanda raw dosyasını jpeg’e çevirmekte.

Sıkıştırılmış raw, kayıpsız sıkıştırılmış raw ve sıkıştırılmamış raw fotoğraf nedir? Aralarında ne fark vardır?

Raw dosyalarında artık bir tık daha sıkıştırılabilmekte. Yerden tasarruf ve veriyi işleme hızında yapılması gereken iyileştirmelerden dolayı rawlarda artık fotoğraf makineleri tarafından sıkıştırılmaktadır. Tabi bu sıkıştırılmalarda muhakkak bazı verilerin kaybı da söz konusu olmaktadır. Jpeg formatla kıyaslanmayacak kadar da olsa rawda bir takım kayıplar yaşanır.

Sıkıştırılmış rawdan başka birde kayıpsız sıkıştırılmış raw vardır ki; az yukarıda bahsettiğimiz kayıpların en aza indirildiği seçenektir. Dosya boyutu sıkıştırılmamış raw ile sıkıştırılmış raw arasında bir değer alır. Raw çalışan amatörler için en iyi seçenektir diyebilirim. ( Canon ve Nikon da bu seçenek varken Sony de maalesef bu seçenek yoktur.)

Sıkıştırılmamış raw ise veri kaybının neredeyse hiç yaşanmadığı dosya formatları için kullanılır. Veri kaybı yoktur fakat 1 raw dosyası neredeyse 50bm ortalamaya sahiptir. Yer kaplama handikabından daha ziyade veri işleme noktasında da makineyi zorlar ve yavaşlatır. Çok profesyonellerin tercih edebileceği bir seçenek gibi görünüyor.

Işığınız kaliteli olsun…

İlgili Makaleler

2 Yorum

  1. Bu konuyu uzun zamandır merak ediyordum, biraz bilgiye sahiptim, fakat üzülerek, yukarıdaki açıklamalarınızdan çok net bir fikir sahibi olamadığmı belirtmek isterim. Sanki google çeviri gibi olmuş?

    1. Sevgili Uğur,
      Öncelikle Düşüncelerinizi samimi olarak paylaştığın için teşekkür ederiz. Raw konusu çok karmaşık olmayan, fotoğrafçılığa merak salmış okuyucular tarafından sıklıkla aranan bir konudur. Bizim sitemiz gibi bir çok site bu konu hakkında yazı yazmıştır. Var olan bilgi mecburen siteler farklı olsa bile tekrar edilmiş gibi olacaktır. Biz de bilgi ve araştırmalarımız dahilinde Raw nedir konusuna ışık tutmaya çalıştık. Makalemiz, yazımız, fotoğraflarımız hatta yaptığımız benzetme dahi tamamen özgündür. Yazımız, diğer tüm yazılarımız gibi hiçbir cihette çeviri veya alıntı değildir. Biz fotografmania.com olarak fotoğraflarımız dahil özgünlüğümüz ile gurur duyuyor ve bu politikamızı devam ettireceğimizi tekrar belirtmek istiyoruz.
      Yaptığınız eleştiriyi dikkate alarak, yazımızı daha fala detaylandırmaya çalışacak ve okuyucularımızın bilgi dağarcığını geliştirmek için çabalayacağız. ilginiz için teşekkür ederiz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu