Şimşek – Yıldırım Fotoğrafı Nasıl Çekilir ?

Yeryüzünde o kadar çok oluşum var ki fotoğraflandığında seyirci için bambaşka duygular oluşturmasın. Şimşekler de bu oluşumlardan en iyilerinden. Nadir zamanlarda ortaya çıkmaları ve süre olarak oldukça kısa zaman diliminde cereyan etmeleri, fotoğraflama becerisini zorlaştırsa da seyir ve çekim zevkini yükseltmektedir. İşte biz de bu yazımızda İngilizcede Lightning Photo denilen  yıldırım fotoğrafı nasıl çekilir sorusunun cevabını yanıtlayacağız. Şimşek fotoğrafçılığı da denilen yıldırım fotoğrafçılığının tekniklerini, çekim modlarını ve püf noktalarını yazımızda bulacaksınız. Şimşek fotoğrafı çekmek sandığınız kadar zor değil.

Yıldırım Fotoğrafçılığında Mekan ve Zamanlama

Öncelikle zaman ve mekan seçimi çok önemlidir. Fotoğrafçı çekimi planlamak için birkaç gün öncesinden hava durumundan haberdar olmalı ve yıldırımların ortaya çıkacağı hava durumunu kollamalıdır. Mümkünse gece karanlığını ve ya loş ışık ortamını tercih etmelidir. Gündüz ışık miktarının yoğun olduğu zaman diliminde şimşek fotoğrafı çekmek oldukça zordur. Işığı kırmak için 10x nd filtre kullanmak gerekir. Bulutların konturları veya renkleri fotoğrafa yansıtılmak istenirse gün batımı (gün doğumu) tercih edilebilir.

Benzer şekilde iyi yıldırım fotoğrafı çekmek için mekan da çok önemlidir. Öncelikle fotoğrafçıyı doğa olaylarından veya yaban ortamından koruyacak nitelikte olmalıdır. Şimşek fotoğrafçılığında, yıldırımlar kadar yeryüzünde kalan yardımcı öğelerde önemli olduğundan, mekan seçimini bir miktar yükselti üzerine kom unlandırmakta fayda olacaktır. Örneğin deniz üzerinde bir yıldırım fırtınası fotoğraflanacak ise sahilde kumsaldan ziyade az arkada 100m civarı tepelik bir mekan daha iyi kadrajlama yapmanızı sağlar. Benzer şekilde şehir temalı bir fotoğraf istenirse yüksek katlı bir apartmanın balkonu tercih edilmelidir.

Mekan tercihi yaparken başınıza yıldırım düşme riskini asla yabana atmamalısınız. Yıldırımın nereye ne zaman düşeceği belli değildir ve size de isabet etme ihtimali her daim vardır. Dolayısı ile en uygun mekanın üzeri kapalı olduğunu unutmamalısınız. Bir ev veya yamaçtaki bir mağara çok uygun mekanlar olabilir. Yıldırım düşmelerinden ve sel felaketlerinden korunaklı mekan tercih edilmelidir.

Yıldırım Fotoğrafında Ekipman

Kadrajlanacak mekana göre lens tercihinde bulunulmalıdır. Geniş bir manzarayı kadraja sığdırmayı düşünüyorsanız ff kameralar için 16-35mm gibi bir lens tercih edebilirsiniz. Aşırı geniş olmayan bir kadraj seçimi için 24- 70mm gibi tak gez tarzı lensler de iş görecektir. Crop faktörlü kameralar için az önce bahsettiğimiz lenslerin karşılığı 10-24mm ve 16-50mm civarına denk gelecektir. Kamaralarla birlikte satılan 18-55 mm gibi kit lensler bile işinizi görecektir.

Kamera ve lensin yanı sıra sabitlemeye yarayan tripod da yıldırım fotoğrafçılığının vaz geçilmesidir. Tripodu olmayanlar kamerayı titremeyecek- kıpırdamayacak sert zemin üzerine de koyabilirler. Sonuçta asıl amaç kameranın uzun pozlama boyunca sabit kalabilmesidir.

Bu ekipmanlara ilaveten yıldırım fotoğrafı çekimini kolaylaştıracak bir de uzaktan kontrol mekanizması çok faydalı olacaktır. Örneğin time-lapse özellikli uzaktan kumandalar veya cep telefonları gibi (kameranın wifi özelliği var ise…). uzaktan kumandalar da kameranın titrememesi için önemlidir. Eğer uzaktan kumandamız yoksa kameramızın 5sn veya 10sn ilerletmeli çekim ayarını kullanabiliriz.

Nispeten daha ışıklı bir mekanda şimşek fotoğrafı çekilecekse ışığı kırmak için ND filtre de gerekebilir. Ayrıca yağmur ihtimaline göre yanımızda her zaman yağmurluk ve şemsiye bulunmalıdır. Tabi ki tüm bu ekipmanları taşıyacak korunaklı bir çantada olmak zorunda.

Çekim Aşaması ve Çekim Ayarları

Kısaca çekim aşamasını özetlemek gerekirse: kamerayı tripoda sabitleyerek kadrajlama yapılır. Uygun kadraj bulunduktan sonra kameranın varsa time lapse özeliği kullanılarak yoksa uzaktan kumanda kullanılarak kımıldatılmasan yaklaşık 30-40 fotoğraf çekilir. Çekilen bu fotoğraflar sonra bilgisayar yardımı ile tek karede toplanır ve işlem tamamlanır. Şimdi bu işlemlerin detaylarını da açıklayalım.

Buradaki fotoğraf sayısı şimşeklerin sıklığına göre azaltılıp çoğaltılabilir. Çok sık şimşek düşüyorsa 10 kare bile yeterli olacaktır. Ya da kompozisyonda bir büyük yıldırım isteniyorsa, bu yıldırım yakalanınca fotoğraflama bitirilebilir.

Yıldırım fotoğrafı çekimine başlamadan evvel kameranın kadrajını belirlemek gerekir. Kadraja girecek nesneleri seçmek uzun enstantane gerektireceği için kadraj ayarlama tahminden fazla zaman alır. En hızlısı, max iso da deneme kadrajı almak olacaktır. Kameranın en yüksek iso ayarında, a modunda fotoğraf çekilerek kadraja nelerin dahil olup olamayacağı belirlenir.

Çekimden önce kadraj ayarlanırken dikkat edilmesi gerek önemli konulardan biriside kadrajda nelerin yer alacağıdır. Ben genellikle kadrajın üst kısmında bir kısım bulut, ortada fazlaca yıldırım için boşluk ve en altta zeminde bulunan ve kompozisyonu tamamlayan yeryüzü şekillerine yer veririm. Oran olarak ifade etmek gerekirse bulut 35, şimşek 40, yeryüzü 25 şeklinde olur. Fakat kadrajlama özneldir. Herkes kendi kadrajını isteğine göre seçmelidir.  Örneğin Kadrajın sağ tarafa boylu boyunca uzaman bir anıtın solunda birkaç yıldırım demeti esasen hiç de fena kompozisyon olmayacaktır.

Yıldırım Fotoğrafında Kamera Ayarları

Şimşek fotoğrafı çekmek için manuel mod (M) kullanmak avantaj sağlar. Işığın yoğunluğuna göre kendi değerlerinizi atayabilirsiniz. Yine lensi manuel netlemeye alarak elle netleme yapmamız gerekir. Netleme noktası olarak sonsuz seçilebilir. Ayrıca lensin açısının ve netleme noktasının değişmeyeceğinden emin olunmalıdır. Aksi takdirde kadraj farklılıkları oluşabilir ve pc de programlar kadrajı değişmiş fotoğrafları birleştirmez veya hatalı birleştirir.

Diyafram olarak f8 civarı bir değer seçilebilir. ISO ise 400 gibi bir değer kafidir. İstenirse iso100 kadar da düşürülebilir; fakat ben genelde az da olsa iso’nun kontrast ayarlamada etkisinin pozitif olduğunu düşünüyorum. Enstantane ise ortam ışığına göre ayarlanmalıdır. Manuel ayarlamak kolay olmayabilir. Birkaç kez deneme yanılma ile ideal parlaklık bulunabilir. Ya da  kamerayı M moduna değil de A moduna alıp, kameranın verdiği otomatik enstantanene değerini kullanabilirsiniz.

Çekime başlamadan önce time lapse zamanını veya kumanda ayarını da ayarlamak gerekir. Makul olan göreceli olmakla beraber, şahsen tercihim 20 sn çekimden 30 adet fotoğraf elde etmektir. Atlama olarak ise 5sn kullanıyorum. Yani toplamda (20+5) * 30 : 750sn de işlem tamamlanmış oluyor. Bu süre boyunca kameranın tamamen sabit durması için tripodu çok sağlam konumlandırmalı ve kameraya temastan kaçınılmalıdır. Time lapse özelliği yok ise yukarıdaki zaman ayarlarına yakın manuel çekimler için uzaktan kumanda veya wifi ile telefondan kontrol kullanılmalıdır.

Elde edilen fotoğraflar bilgisayarda (veya varsa kamera üzerinde) istiflenmelidir. Stacking denilen bu işlem için Adobe Photoshop başta olmak üzere bir çok program kullanılabilir. İstifleme yapmadan önce kendi isteğinize göre ham fotoğraflara işlemler yapabilirsiniz. Ya da istifleyip son kareye işlem yapabilirsiniz. İstifleme yapıldığında artık işlemler bitirilmiş ve fotoğraf son hali ile oluşurmuş olunacaktır.

Yukarıda bahsettiğimiz örnek olay sadece bir kadraj için yapılacak işlemdir. Aynı kadrajı çekmektense mekan içerisinde kameranın yerini veya lensin odak uzaklığını değiştirerek farklı kadrajlar veya kompozisyonlar denenmelidir. Aksi halde aynı kadraj içinde farklı şimşekleri çekip durulur.

Püf Noktalar

• Yıldırım fotoğrafçılığında da diğerlerinde olduğu gibi, ham (RAW) fotoğrafla çalışmak daha fazla avantaj sağlayacaktır. Fotoğraf üzerinde düzenlemelerin daha iyi yapılabilmesi açısından raw fotoğraf çekilmesi önemlidir.
• Eğer deniz üzerinde yıldırım fotoğrafı çekilecekse ve denizde gemi ya da minik adalar vs varsa ufuk çizgisini kadrajın ortasına almak mantıklı da olacaktır. Aksi halde sade denizi yarım kadraj almak büyük boşluk oluşturabilir.
• Benzer şekilde yeryüzünde yeterli ışık alan bir kompozisyon varsa yıldırımları ana konu olarak değil de yardımcı konu olarak da düşünebiliriz. Yeryüzündeki ana konu kadrajlamada büyük paya sahip olmalıdır.
• Kadrajlamada arka planda yükseltiler varsa siluet olarak yararlanılabilir. Örneğin dağlar veya büyük binalar veya körüler vs.
• Fırtınada bulutlar çok güzel görsel şölen sunabilirler. Eğer yıldırım aydınlatmaları yeterli geliyor ve bulutların mükemmel görselliğini ortaya çıkarabiliyorsa kadrajda bulutlara daha fazla yer verilebilir.
• Bulutlar ana öğe yapılacaksa şekilleri ile beraber, bulutlara arkadan vuran güneşin sıcak renkleri  için gece değil de güneşin battığı saatler de çekim yapılabilir. Eğer ışık haddinden fazla olacaksa ND filtre kullanılabilir.
• Şimşek içinde mavi, beyaz ve kırmızı renkler mevcuttur. Özellikle bilgisayarda düzenleme yapılırken bu renkleri açığa çıkartmak için de çaba sarf edilmelidir.
• Yıldırım fotoğrafları nihayetinde uzun pozlama ile çekilir. Yıldırımla beraber diğer uzun pozlama oluşturan öğeler de kullanılabilir. Örneğin bir otobanın kenarında arabaların ışıkları kompozisyona farklı bir ambiyans katabilir. Veya akan bir şelale ile (yeterince aydınlanıyorsa) çok güzel kompozisyonlar oluşabilir.
• Fotoğraflar çekeledikten sonra Stacking dediğimiz birleştirme işlemi yapılmalıdır. Photoshop programında veya  bu iş için özel programlarda bu istifleme – birleştirme yapılabilir. İstiflemeden önce bazı karelerin renk veya kontrastlarının düzenlenmesi kompozisyonu güçlendirecektir.

Bu yazımızda şimşek fotoğrafı nasıl çekilir (yıldırım fotoğrafı nasıl çekilir) sorusuna yanı aradık. Umarım faydalı olmuştur. Beğendiyseniz paylaşmayı unutmayın. Ayrıca yorum yazarak da eksik veya faydalı kısımlara yardımcı olabilirsiniz.