ZENİTAR 16mm F2.8 FİSH-EYE (Balıkgözü) KULLANICI İNCELEMESİ

Bu yazımda ünlü Rus lenslerinden Zenitar 16mm f2.8 fisheye – balıkgözü’nü inceledim. Zenitar 16mm f2.8 fisheye lensin teknik özellikleri, olumlu olumsuz yorumları ile detaylı bir inceleme yaptım.

Geniş Açı Lens ile Balık Gözü Farkı

Öncelikle balıkgözü lensin ne olduğunu bilmek ve geniş açı ile farklılığını ortaya koymak lazım diye düşünüyorum. Aksi halde birçok kullanıcı tarafından balıkgözü lensler geniş açılar ile karıştırılıyor. Balıkgözü lensler içerdiği özel mercekler sayesinde görüntüyü kırarak aşırı şekilde distorsiyon oluşturmaları ile tanınırlar. Bu eğilmeler özel efekt vermek amacı ile istenerek mercek bünyesine konulurlar. Geniş açılı lenslerde ise bu eğilmelerin olmaması istenir. İkisi lens türü de çok geniş açılara yani düşük odak uzaklıklarına ulaşabildikleri için birbirine yakın görüş açısı sunabilirler. Fakat yukarıda bahsettiğim gibi balıkgözü lenslerde eğilme istenirken geniş açılı lenslerde bu optik yanılsama istenmez.

Zenitar 16mm f2.8 fisheye Teknik Özellikleri

Balık gözü lensler kullanılırken yatay ve dikey orta eksenlere dikkat etmek gerekir. Aşağıdaki örneklerde zenitar 16mm f2.8 fish-eye ile aynı noktadan çekilmiş iki örnek yer almakta. Kırmızı çizgi yatay orta eksendir. Ufuk çizgisini bu yatay eksenin altında tutarsak gökyüzü bükülecek, şayet ufuk çizgisini yatay orta eksenin üstünde tutarsak da yeryüzü eğilecektir. Aynı eğikliği dikey orta eksen için de düşünebiliriz. Dolayısı ile bir nesnenin balıkgözü lens ile çekilip de eğilmenin en az olduğu yani en olağan şekilde çıkacağı yer kadrajın tam ortasıdır. Orta noktadan ne kadar uzaklaşırsak o kadar eğilme olacaktır. Balık gözü lens kullanırken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan birisidir.

MC Zenitar 2.8/16 fisheye Fiziki Tasarımı

İnceleme konumuz olan Zenitar 16mm f2.8 lens fiziksel olarak oldukça ufak. Tam kare makineler için üretilmiş olmasına rağmen bu ufaklığı beni şaşırttı açıkçası. 50mm lens ebatlarında neredeyse. Dahası metal yapısı ile ele oturması da iyi. Ayrıca bu ebatlara bir de 2.8 diyafram sığdırması onu daha da alınabilir hale getiriyor. Ağırlığı yaklaşık 310 gr. Fiziksel yapısı ile hem taşımaya hem de kullanmaya çok müsait.

Fiziksel yapısı ile başlamışken atan boya kalkmalarına da değinmeliyim. Lensimiz siyah bir metal boyası ile kaplanmış. Fakat zamanla bu boya kalkıyor. Bu kötü tarafı. Lakin kalkan boyanın altından neredeyse aynı renkte metal var ve biraz uzaktan boya atması olduğu anlaşılmıyor. Lens üzerindeki yazıları da nasıl kazımışlarsa ne atmada ne batmada kaybolmuyor. Yazıdan yana derdiniz olmasın.

Zenitar 16mm f2.8 FishEye Filtre Sistemi

Yukarıdaki tabloyu incelerken ilginizi en fazla filtre çapı çektiğini tahmin ediyorum. Balıkgözü olup da nasıl oluyor da 26,5 mm’lik filtre çapına sahip olabilir diye sormadan edemiyor insan. Sıklıkla karşılaşılamayacak bir filtre sistemi var bu lensin. Filtre ön camın önüne değil de son merceğin arkasına takılıyor çünkü. Yani filtre kullanmak istiyorsanız ön cama değil de lens ile makinenin arasına takmanız gerekiyor. Dediğim gibi alışıla geldik bir durum değil bu. Lens paketinden 4 farklı filtre ile çıkıyor. 3’ü renk filtresi diğeri de uv filtre. Sarı-kırmızı ve yeşil filtreler mevcut.  Bu renk filtrelerini kullanmak bazen eğlenceli sonuçlar çıkarıyor ortaya.

Zenitar 16mm f2.8 Balık Gözü Keskinlik ve Renk

Lensimiz Zenitar 16mm maksimum f2.8 diyafram açıklığına sahip. Bu da lensi az ışıkta kullanılabilir kılıyor. Fakat f2.8 deki keskinliği hiç tatminkar değil. F4 çok daha iyi fakat f8 kendisini en iyi ifade etmeye başladığı diyafram değeri. F11 gibi en keskin değerine ulaşıyor ve bu değerde özellikle orta noktalar gerçekten keskin. Hatta bir balıkgözünden beklenmeyecek kadar keskin diyebilirim. F2.8 de softluğuna şaşırdığım kadar f13 civarında keskinliğine şaşırdım. Zaten geniş açı grupları f8 den sonra genellikle tam alan derinliği sağlarlar. Lens de öyle sayılır. F13‘de çekilen fotoğrafların neredeyse her yeri ayırt edilebilecek durumda. Tabi daha iyi sonuçlar için f16 denenebilir. F22 de keskinlik ve kontrast bir miktar düşüyor.

Yukarıdaki ilk fotoğraflardan da anlaşıldığı gibi benim elimdeki kopyanın sonsuza netlemesinde sorun var. Tüm kopyalar aynı değildir muhakkak. Sonsuza netleme sorunu yaşansa da f8 de netleme noktasında hiç bir sorun kalmıyor. Belki de adaptör ile Sony a7ii de denediğim içindir. Şimdilik anlayamadım. Sebebini öğrendiğimde yazıma ekleyeceğim.

EKLEME: sonsuza netleme sıkıntısının kaynağını buldum. Normalde nu lensler m42 ve nikon mount olarak üretilmiş. Benim lime geçen kopya ise sonradan Canon ef mounta çevrilmiş. Bu işlem yapan arkadaşlar belli ki flanş mesafesini doğru ayarlamamışlar. Dolayısı ile milimetrik sapma payı netlemeyi sorunlu olarak gerçekleştirmiş.

Renkleri diğer karakteristik Rus lensleri gibi canlı ve sıcak kıvamlı. En iyi renk f5.6 civarından başlayarak veriyor. Kontrast da açık diyaframda düşük olmasına rağmen, açıklık kısıldıkça yükseliyor ve yine f5.6 civarında idealine başlıyor. F16 ya kadar kararlılığı güzel. En kullanışlı diyafram değerinin 5.6 dan başladığını belirtmeliyim.

Zenitar 16mm f2.8 fisheye Diğer Özellikleri

Gözle görülebilir CA oluşturması yok. Geniş açılı lenslerde gözlemlemek çok da kolay olmuyor zaten. Zenitar balıkgözü 16mm lens yaklaşık 180 derece görüş açısı sunmaktadır. Ultra geniş açı sağladığı için, geniş açı severlerin ilgisini fazlasıyla çekmekte. Ülkemizde tam kare makineler için üretilmiş en uygun fiyatlı lens olmak gibi bir görev üstlenmiş durumda. 2018 yılının 2. Çeyreğinde yaklaşık 700-800 tl civarına satılmaktadır. Aynı şekilde yurt dışı sitelerinde 200 -225 dolar civarına alıcı bulmakta. Muadil markalardan en az yarı fiyatı ucuz. İkinci el internet piyasasında zaman zaman bahsettiğim fiyatlara alabilirsiniz.

1989 yılında piyasaya sunulan Zenitar 16mm fisheye lensi elektronik aksam içermiyor. Yani tamamen manüel. Diyaframı ve netlemeyi lens üzerindeki halkalardan ayarlamanız gerekiyor. m42,  Nikon , Pentax gibi uzun soluklu bayonet yapısının yanı sıra Canon EF mount olarak da piyasaya sunulmuştur. Daha da güncel Sony EF veya canon M gibi ağızlarının da çıkmasını bekliyoruz.

Zenitar 16mm full frame- tam kare fotoğraf makineleri için üretilmiştir. Dolayısı ile daha küçük sensöre sahip tüm güncel fotoğraf makinelerinde adaptörler ile kullanılabilir. Crop sensörlü makinelerde de eğilmeler net bir şekilde gözlemlenebilir. Fakat eğilmelerin en iyi gözlemlendiği makineler tam kare olanlardır. Kullanılmaz demiyorum ama tavsiye noktasında en üst verimlilik için full frame bir makinede kullanmak lazım. Aşağıda bir bire benzer şartlar altında çekilmiş birisi tam kare diğeri 1,6x çarpanlı makine arasındaki fark görülmekte.

Zenitar 16mm f2.8 Fisheye ile Örnek Fotoğraflar

Fish-eye lenslerin kapakları genelde sorun olabiliyor. Fakat bu lensin kapak konusunda sorunu yok. Kertikli şekilde dizayn edilmiş ön kapak sistemi kullanım için ideal. Dişler sayesinde kapak nereye oturması gerekiyorsa oraya oturuyor. Ayrıca bu kertikler kapak açık iken parasoley görevi de görmekte. Kapalı halde iken düz bir silindir görünümü oluyor. Hem taşıma hem de kullanım için iyi.

Balık Gözü Lensler ve Manipülasyon

Tüm balık gözü lensler gibi Zenitar 16mm lensimiz de fotoğrafa özel bir etki katmak için kullanılır. İster doğrudan isterse maniple amaçlı kullanmak mümkündür. Çok geniş görüntü sundukları için güvenlik kameralarının lenslerinde dahi balıkgözü etkisi yapan mercekler kullanılır. Diğer bir kullanım alanı mimari çekimleridir. Son zamanlarda ise artık düğün çekimleri için de kullanılır hale geldi. Manipülasyon için ise action kamera kullananlar başta olmak üzere kullanım alanı vardır. Aşağıda örneğini verdiğim fotoğrafta da olduğu gibi henüz yeryüzünden bir-iki yüz metre yükseğe çıkmışken ufuk çizgisinin eğilmiş olması seyircide dünyanın eğriliğini izliyormuş hissi uyandırmak içindir.

Son olarak da Zenitar 16mm ‘yi rakipleri ile kısaca kıyaslayarak bitireyim. Zenitar 16mm fish-eye lensin en önemli rakipleri Canon ve Nikon fish-eye lensler. Canon da Nikon da piyasada bu lens gibi az bulunuyor fakat fiyatları bu lensin neredeyse 4-5 katından başlıyor. Kaliteleri bir tık daha iyi olmakla beraber böyle bir alternatif varken o kadar paralar verilir mi? Herkes kendi iç muhasebesini yapsın. Dairesel balık gözü görüntüsü veremeyen Zenitar’ın Canon 8-15mm den 2. eksisi geniş diyaframda daha soft görüntüler vermesi. Fakat ister Nikon ister Canon olsun kısık diyaframdaki görüntü kalitesi anlamında aynı odak uzaklığı düşünüldüğünde eksisi yok artısı vardır. Canon- Nikon’a iyi bir alternatif olduğunu düşünüyorum. Tam bir fiyat/performans lensi diyebilirim.

Işığınız Kaliteli olsun…