Tair 300 mm f4.5 Lens İncelemesi (Tair-3A vs Tair-3FS)

Bu yazımızda yine meşhur bir lens incelemesi ile karşınızdayız. Tair 300 mm lensini inceliyoruz. Tair3 300mm f4.5 lensin teknik özelliklerini, örnek fotoğraflarını, kullanıcı yorumunu bulacaksınız.

Tair-3 300 mm f4.5 Macro Lensin Teknik Verileri ve Versiyonları

İlk versiyon 1944 te Carl Zeiss’ten kopyalanan goi üretimi tuhaf bir dizayna sahip olduğu iddia edilen versiyonudur. Tair-3 30cm/4,5 olarak isimlendirilmiştir. Sonraki versiyonu ise KMZ üretimi 30cm f4.5 modelidir. Tair-3 olarak adlandırılıp m39 yuva olarak 35mm lik fotoğraf makineleri için 1956 da üretilmeye başlanmıştır. Hemen ardından 1957 de televizyon kamerası için özel siparişle üretilen modeli ortaya çıkmıştır. Bu modele tair-3T demişler. 1965 yılında ise gene KMZ tarafından bu sefer askeri amaçlar için üretilmeye başlanmış Tair-3S ve Tair-3FS modelleri ortaya çıkmıştır. Piyasada fotosniper olarak bilinen bu model oldukça fazladır. 1967 de ise bu sefer ZOMZ tarafından üretilmeye başlanan model tair-3A‘dır. (Ya da tair-3 4.5/300A). 1977de çıkarılan ve çok az üretilen diğer versiyonu ise tair-3N modelidir. ‘3n nin hangi amaçla ne sayıda üretildiği muammadır. Ayrıca yine tair-3  olarak komz tarafından üretilen modeli de vardır. Aynı optik tasarımda bu sefer orta format p6 veya kiev88 için üretilen tair-33 modellerde vardır.

Tasarımını 1940 lı yıllarda  D.S. Volosov adındaki mühendis yapmıştır ve Rusya’daki Tair gölünden esinlenerek ismini vermiştir. Çok basit bir tasarıma sahiptir. Sadece 3 grupta 3 eleman vardır. Kmz üretimi ilk versiyon Brüksel’de 1958 yılında granprix ödülü alarak rüştünü ispat etmiştir.  ve Tair 300mm serisinin en son 2005 yılında üretimine son veriliştir.

Tair 300A Fiziki Özellikler

Tair 300mm ler ilk zamanlarında  beri devasa cüssesi ve basit optik dizilimi ile kendinden sıklıkla söz ettirmiş  lenslerdir. yazımızda incelediğimiz modeller tair-3  4.5/300A ve tair-3-fs 4.5/300 modelidir. Diğer serilerinde benzer özelliklede olduklarını varsayıyorum.

Tair-3-fs nin birazdan bahsedeceğim şahsına münhasır özellikleri maalesef kullanımını güncel kameralarda daha zor hale getirmektedir. Fakat Tair-3a modeli ise daha önce incelediğim tair 11 e çok benzer fiziksel özellikler göstermektedir. Tair3a fotoğraf için fs veya s modeline göre daha kullanışlıdır. m39 bayonet ve m42 bayonet üretildiği rivayetlere arasında. Elimdeki m39 uyumlu. Basit bir m39-m42 adaptör ile ve daha sonra m42-nex adaptörü ile Tair 300’ü ff Sony a7r2 kameramda deneyimleme fırsatım oldu.

Lenslerin 2 side  ön-arka kapaksız 1510 gr ağırlığında. Full metal yapılı. Oldukça iri ve ağır. Kısa hali ile 31 cm en uzun hali ile (parasoley kapalı) 38 cm. fs modelinde 30cm’e  36 cm. Ele alması ve bir müddet taşındıktan sonra kaldırılması inanın zor. Kamera ile boyuna asılıp taşınması gibi bir mevzuu söz konusu değil.

Tair-3a modeli min netleme 220cm iken diğer modellerde 300cm olarak ölçülüyor. 300mm bir lens için 3m ortalama min netlik mesafesidir. Dolayısı ile Tair-3a modeli 2.2 m ile diğerinden bir adım öne geçmiş durumda. Her iki modelinde ön filtre çapı 72cm ebadında ve netleme sırasında ön optikler dönmüyor. Sadece iler geri hareketler söz konusu.

Tair 300A vs Tair-3S (fotosinipper)

Tair 3a modeli bir kabza üzerine yerleştirilmek için tasarlanmamış. kameralara takılarak direk fotoğraf çekimi için tasarlanmış. Fakat fs ve s modelleri silaha benzer bir kabza üzerinde kullanılacak şekilde tasarlamışlar. Adına da Fotosnaiper deniyor. FS modeli sadece bayonetten kamaraya bağlı ilen Tair 300-s modeli  bayonet kısmından kameraya bağlığı ile berber haricen bir tetikleme kablosu ile lense bağlanıyor. Birazdan bahsedeceğim diyafram sistemi çok ilginç . Tair-3-fs vs s modelleri kendileri gibi özel olarak geliştirilen zenit 12xps gibi snaiper destekleyen modellerle tam performanslı çalışıyor. Dolayısı ile kabza mekanizması olmadan diğer analog yada sayısal kameralarda kullanımı Tair-3a ya nazaran daha zordur.

Tair-3-fs ve s (fotosnaiper) modelinde normal netlik halkası yok. Ön kısma yakın, lense sonradan montajlanmış yatay bir halkanın döndürülmesi ile netleme sağlanıyor. Bu halka kabza mekanizmasına yerleştirilince tutmanın kolaylaşması ile baş ve işaret parmaklarıyla döndürülebiliyor. (Bazı kullanıcılar için bu mekanizma normal netlemeden daha basit.) Günümüz sayısal kameralarda kullanımı biraz ilginç oluyor açıkçası.  incelediğim tair-3-fs yi elimdeki Tair-3a modeli ile kıyaslandığında daha zor. Ayrıca bana mı öyle geldi bilemedim ama bayoneti diğerlerinden biraz faklı. m42 fakat  yarım tur daha fazla dönüyor. Bu fazlalık tur, kendi kabza mekanizmasına takılmasında bir farklılık oluşturmasa da sayısal kameralarda denge kaybına yol açıyor ve netleme düzeneğininim tam altta değil de sağa doğru yaklaşık 35 derece dönmüş halde bırakıyor. Lensin sağa dönmesi kamerayı sağ el ile tutarken netleme yapmayı oldukça zorlaştırıyor ve sağ tarafa sol eliniz ile müdahale yapmak zorunda kalıyorsunuz.

Tair 300 ‘lerin Tripod Halkaları

Ayrıca aynı düzlemle olan kabza montaj deliği de sayısal kameralarda benzer şekilde sağda kalmasına sebep oluyor. Bu deliği tripod takılacağını varsayarsak (tripod-lens düz düzlemde) kamera dönük kalıyor. Ballhead gibi sistemlerle tripotdan kamera düzlemi ayarlanmaya çalışılsa da gerçekten deveye bale yaptırmak daha kolay olabilir.

(Tair-3-fs modelini kf marka adaptör ile Nikon ve Fujifilm aynasız kameralarda da denedim. Benzer dönüş farklılığı onlarda da oluyor. Fakat internette incelemelerine bakarken bu fazla dönüşü görmedim. Seyrettiğim en az  5 farklı incelemeden normalde olduğu gibi duruyordu. Yani makine düzlemine göre altta olacak şekilde. Zannımca bu fazla dönüş benim lensime münhasır.)

Tair-3a modelinde de, biri 3/8 diğeri 1/4 olmak üzere 2 farklı tripod girişi bulunuyor. 1.5 kg bir lens için kesinlikle şart zaten. 3a modelindekinin güzel tarafı ise bu montaj halkasının çevriliyor olması. Gevşetme vidasının çözünce, biraz da kas gücüyle sola – sağa döndürebiliyorsunuz yönünü.  Bu bileziğin, kamerayı da takınca ön-arka doğrultuda neredeyse ağırlık merkezine inşa edilmiş olması kullanışını arttırıyor. Fakat belirtmeliyim bu yuvalar her iki modelde de ileri-geri hareket etmiyor. fs ve s modelinde sabit zaten.

Tair-3A 300mm ‘de Diyafram Mekanizması

Gelelim diyafram mekanizmasına. 3a modeli çok basit ve tair 11 da olduğu gibi ön kısma yakın bir yerde 2 adet halka ile kontrol  ediliyor. Birisi preset yani kilitlemeli diyafram iken diğeri normal akışkan. Her iki modelde de max açıklık f4.5 ve min f22. Kullanımında asıl sıkıntı tair fs modelinde. Bu modelde diyafram halkasını çevirebilmeniz için aşağıda fotoğrafta gösterdiğim üzere kırmızı renkli kurma kolu kurulması gerekiyor. Diyafram başka türlü çevrilmemekte. Bu koldan kurma yapıldığı takdirde halka çevrilebilmekte ve istenilen değere getirilebilmektedir. Fakat halka çevrilse de yapraklar kapanmamaktadır. Yaprakların kapanması için ise tripod yuvalarına yakın (sarı renkle işaretlediğim) tetik aktif edilerek ayarlanan açıklıkta yaprakların kapanması sağlanmaktadır.

Deveye bir bale daha yaptırılacak nokta daha. Ve maalesef bunu her diyafram değiştirmede yapmak gerekir. Ayrıca hemen belirmeliyim ki fs modelinde ara duraklar yok. Tam duraklar söz konusu. 3a modelinde preset olduğu için ara tam farketmeksizin istediğiniz değere çekebiliyorsunuz.

Tele lenslerin arka planı yok etme başarısı iyi olur. Tair serisinin de nesneyi arka plandan ayırma başarısı muazzam. özellikle nispeten yakım çekimlerde arka plan diye bir olgu kalmıyor bile. 16 yapraklı diyafram halkası sayesinde ister açıkta ister kısıkta sürekli dairesele yakın bokehler almanız olası. karakteristik bokeh işlemse de karamelize tarzı bokehin etkin olduğu gözlemleniyor. Swerly gibi bir tarzı dönel bokeh söz konusu değil.

Tair-3 300A Optik Kazanımları ve Kusurları

Gelelim optik performansına. Keskinlik bir 300mm ye göre çok iyi. zaten lensi ünlü yapan en önemli özelliklerinin başında geliyor keskinliği. Kendimce, en açık olan f4.5 te %80, f5.6 da%93 f8 de %98 diye ölçeklendirebilirim sanırım. Renkler de çok iyi. Canlı tonlara sahip. Işığı gördümmü sıcağa kaçıyor. Kontrast da keskinlik skalasındaki gibi hareket ediyor. f8 gibi bir değerde çok çok iyi işler çıkartabilirsiniz. Bu fikirlerimi incelediğim her iki model içinde beyan edebilirim. Tripod ile yakından birkaç farklı deneme yaptım fakat farklılık göremedim. Çok başarılı işler çıkartılabileceğini varsaydığım lenslerden biri.

Optik sıkıntılarının başında ters ışığa karşı parlamaya meyilli olması geliyor. Birçok vintage lenste olası karşılanabilecek kusurlardan biri maalesef bu hayalet parlamalarıdır. Tair-3 sersi de bu durumdan nasibini almışa benziyor. fs serisi üzerinde belirtilmese de cam renklerine bakınca kaplamalı olduğu anlaşılıyor. Bir iki denemede görebildiğim kadarı ile 3a dan az daha dirençli fakat asla tamamen değil.

Tair 300 ‘lerin diğer bir kusuru da mor saçakları. Yaşından beklenebilecek düzeyde CA oluşturuyor. Yapacak bişey yok.

İlk üretim kmz tair 300 ler dahil kenesinden parasoleyi olan tek model 3a versiyonudur. İlk modelin haricen yanında gelen yaklaşık 10 cm uzunluğunda ve vidalı şekilde ön kısma monte edilebilen bir parasoleyi vardı. Sonraki sniper montajlı olanlarının parasoleyleri daha da ilginçtir. Akordiyon tarz parasoleyleri vardır. Şahsen bu tip parasoleyi ilk ve son bu lenste gördüm. Esnek plastikten, büzmeli parasoleyden bahsetmiyorum. Tair 3a da is parasoley klasik Rus lenslerinin bir çoğunda olduğu gibi (örnek tair 11a ve ya jupiter 21a) diyafram halkasının  hemen önünde yer alan ve lazım olduğunda basit bir el hareketi ile öne çekilerek kullanıma hazır hale gelendir. İyi cümle oldu 🙂