Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları 3: FOTOĞRAFTA DOKU – DESEN

Bu yazımızda fotoğrafta Doku konusunu ele aldık. Aynı zamanda fotoğrafta desen olarak da ifade edilen doku fotoğrafçılığı teknikleri üzerinde duruyoruz.

Fotoğrafta Kompozisyon Teknikleri:

Kurallar Kurallar…!!! Olması mı iyi, olmaması mı henüz kafamda oturtturamadım. Özellikle bizim ki gibi esprisi bile hat safhada yapılan ilginç kurallarımız: ‘Kanka kurallar niçindir’; ‘Tabi ki çiğnenmesi için kanka’ ‘muhahahaha ‘ 🙂 gibi. Zaman zaman çok sıksa da kuralsız bir medeniyet de hayal etmek gerçekten zor. Hayatımızın her yerinde var. Fotoğraf çekerken bile!

Özellikle baştan belirtmek isterim ki Fotoğrafta kompozisyon kuralları dediğimiz maddeler aslında keskin kurallardan oluşmaz. Kuralları ezdiğimizde bir yaptırım vardır fakat burada bahsedeceklerimiz tam olarak öyle değil. Fotoğrafçılıktaki kuralların bir yaptırımı yoktur; ancak uygulandığında kompozisyona estetik ve potansiyel katacaklardır. Fotoğrafta kurallar olmazsa olmaz değildir. Asıl amacımız fotoğrafın daha estetik, daha güzel ve anlatımının daha güçlü olmasını sağlamaktır. İçerdiği anlamı genişletmek, görülmesini hissettirmek gibi yarımcı amaçları da olacaktır muhakkak bu Kurallar bütününün. Birazdan bahsi geçecek kurallara dikkat ede ede artık fotoğraf sanatında da kurallara uymamanın ne kadar etkili olacağının farkına da varacağız çoook uzun zaman sonra… Dolayısı ile yukarıdaki açıklamalarımdan sonra Makaleye Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları demekten ziyade Fotoğrafta Kompozisyon Teknikleri şeklinde ifade etmek daha mantıklı olacaktır diye düşünüyorum.

Fotoğrafta Kompozisyon Nedir

Doku fotoğrafları na bir örnek. Nesnenin formu ön plandadır.

Fotoğrafta kompozisyonun tanımını Prof. Sabit KALFAGİL Hoca’nın tanımı ile yapayım: ‘’Fotoğrafın dilini oluşturan tüm anlatım ögelerinin, belli bir çerçeve içinde, anlatımı etkili kılacak, izleyicinin duygu ve düşünceleri ile anlatılanı paylaşmasını sağlayacak doğrultuda düzenlenmesidir’’ .

Fotoğrafa iki çeşit kompozisyon vardır.

Doku Fotoğrafı örneği. Nesnenin yüzey dokusu tamamen ön plana çakılakalmıştır.

1.Kapalı kompozisyon: konunu tüm öğeleri ile birlikte, fazlalıklardan ayıklanmış olarak çerçeve kenarlarından boşluk payı bırakılarak bitirildiği düzenlemedir. Herhangi bir hareket kadrajlanarak çerçeve ile kesilemez, dışarı doğru hareket devam ettirilemez. 2.Açık kompozisyon: ana konu çerçevede kalan ve fakat bazı öğeleri çerçeve ile kesilen, konunun devamı izleniciye bırakılmış kompozisyonlardır. Çerçevede sınırlı olsa da anlam bütünlüğünde zengindir. Fotoğraf kompozisyon kuralları epey su götürecek bir konu olduğu için kısım kısım inceliyorum.

Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları- 3: Fotoğrafta Doku:

Doku yüzey biçimine verilen isimdir. Fotoğrafta doku da; nesnenin-objenin yüzey biçiminin fotoğraflanmasıdır. Doku fotoğraflarında derinlik hissiyatı oluşabileceği gibi ritim duygusu da oluşabilmektedir. Doku ile ayrıntılara odaklanılabilir. Fotoğrafta dokunun belirgin olması o fotoğrafı tercih edilebilir ve canlı kılar.

Fotoğrafta Doku Örnekleri: karpuz çekirdeğindeki detaylar fotoğrafta dokuyu oluşturur.

Doku fotoğraflarına bir örnek daha. piramit bitkisi de denilen bu bitkinin hatları ortaya çıkartılmış. bitki üzerinde matematikteki örüntüler konusu da incelenebilir.

Kuru bir ağaç alının dokusu fotoğrafa yansımış. Ağaç dalı aynı zamanda bir canlıya da benzetilebilir. bu benzetme ortaya çıkarılan dokusu sayesindedir.

Doku fotoğrafları çok alternatiflidir. Örneğin hayatın feleğinden geçmiş 70 yaşlarındaki bir amcanın yüz hatları da doku fotoğrafı oluşturabilir, 7 yaşındaki bir çocuğun yüzündeki çiller de farklı dokular oluşturacaktır. Ya da çölde rüzgarın kumlar üzerinde bıraktığı hafif tepeciklerden, bir kayanın yüzeyindeki yosun örtüsü de… dolayısı ile bu kadrajları çekebilecek lensler de çeşitlilik arz edecektir. Geniz açılı objektiflerden makro objektiflere kadar birçok türde farklı doku fotoğrafları çekmek mümkündür. Doku fotoğrafında da alan derinliği çok önemlidir. Çekilen fotoğrafın her yerinin net çıkması hedeflenir. Dolayı ile kısık diyafram ve geniş açı ile fotoğraflama en uygun yöntemdir. Böylece sığ olmayan geniş alan derinliği elde edilebilecek ve dokunun tamamı fotoğraflanabilecektir. Doku fotoğraflarında dikkat edilmesi gereken önemli bir konu da obje ile fotoğraf makinesinin açısıdır. Az önceki paragrafta bahsettiğim alan derinliği ile doğrudan alakalıdır. Fotoğraf makinesinin sensör düzlemi ile dokusu çekilecek obje düzlemi aynı yönlü-paralel düzlemde olmalıdır. Bu şekilde sığ olmayan – geniş alan derinliği elde edilebilir.

Fotoğrafta Doku ve Focus Stacking

Fotoğrafta desen konusuna güzel bir örnek. Yusufçuk böceğinin focus stecking ile çekilmiş bir makro fotoğrafı. Fotoğrafta doku net bir şekilde hissediliyor.

Doku fotoğraflarında objenin yüzey hatları kadar renk ve kontrastı da önem arz eder. Renk ve kontrast da doku fotoğraflarında kullanılan fotoğrafik öğelerdir. Renk ve kontrast için ise kaliteli ışığa ihtiyaç vardır. Gelen ışığın mahiyeti, rengi, yönü ve yoğunluğu doku fotoğraflarında çok önemlidir. Işık aynı zamanda dokunun yoğunluğunu da ortaya çıkaran temel öğedir. Makro fotoğraflar çok yakından çekildikleri için nesnelerin dokularını belirgin şekilde ortaya koyarlar. Doku desen fotoğrafçılığı için makro çekimlerin yeri ayrıdır. Lakin makro fotoğraflarda doku fotoğrafı için önemli kriterlerden biri olan alan derinliğinin yüksek olması çok zor olduğundan dikkat edilmesi gereklidir. Focus Stacking tekniğini tavsiye ederim. Fotoğrafta dokunun yakalanması için stecking tekniği önemli bir yer tutar.