Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları 7: FOTOĞRAFTA BAKIŞ BOŞLUĞU – HAREKET YÖNÜ

Bu yazımızda fotoğrafta kompozisyon kurallarından ve bu kompozisyon kurallarından fotoğrafta bakış boşluğu ‘ndan bahsedeceğiz.

Fotoğrafta Kompozisyon Teknikleri:

Kurallar Kurallar…!!! Olması mı iyi, olmaması mı henüz kafamda oturtturamadım. Özellikle bizim ki gibi esprisi bile hat safhada yapılan ilginç kurallarımız: ‘Kanka kurallar niçindir’; ‘Tabi ki çiğnenmesi için kanka’ ‘muhahahaha ‘ 🙂 gibi. Zaman zaman çok sıksa da kuralsız bir medeniyet de hayal etmek gercekten zor. Hayatımızın her yerinde var. Fotoğraf çekerken bile!

Özellikle baştan belirtmek isterim ki Fotoğrafta kompozisyon kuralları dediğimiz maddeler aslında keskin kurallardan oluşmaz. Kuralları ezdiğimizde bir yaptırım vardır fakat burada bahsedeceklerimiz tam olarak öyle değil. Fotoğrafçılıktaki kuralların bir yaptırımı yoktur; ancak uygulandığında kompozisyona estetik ve potansiyel katacaklardır. Fotoğrafta kurallar olmazsa olmaz değildir. Asıl amacımız fotoğrafın daha estetik, daha güzel ve anlatımının daha güçlü olmasını sağlamaktır. İçerdiği anlamı genişletmek, görülmesini hissettirmek gibi yarımcı amaçları da olacaktır muhakkak bu Kurallar bütününün. Birazdan bahsi geçecek kurallara dikkat ede ede artık fotoğraf sanatında da kurallara uymamanın ne kadar etkili olacağının farkına da varacağız çoook uzun zaman sonra… Dolayısı ile yukarıdaki açıklamalarımdan sonra Makaleye Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları demekten ziyade Fotoğrafta Kompozisyon Teknikleri şeklinde ifade etmek daha mantıklı olacaktır diye düşünüyorum.

Fotoğrafta Kompozisyon Nedir

Fotoğrafta kompozisyonun tanımını Prof. Sabit KALFAGİL Hoca’nın tanımı ile yapayım: ‘’Fotoğrafın dilini oluşturan tüm anlatım ögelerinin, belli bir çerçeve içinde, anlatımı etkili kılacak, izleyicinin duygu ve düşünceleri ile anlatılanı paylaşmasını sağlayacak doğrultuda düzenlenmesidir’’ .

Fotoğrafa iki çeşit kompozisyon vardır.

1.Kapalı kompozisyon: konunu tüm öğeleri ile birlikte, fazlalıklardan ayıklanmış olarak çerçeve kenarlarından boşluk payı bırakılarak bitirildiği düzenlemedir. Herhangi bir hareket kadrajlanarak çerçeve ile kesilemez, dışarı doğru hareket devam ettirilemez. 2.Açık kompozisyon: ana konu çerçevede kalan ve fakat bazı öğeleri çerçeve ile kesilen, konunun devamı izleyiciye bırakılmış kompozisyonlardır. Çerçevede sınırlı olsa da anlam bütünlüğünde zengindir.

Fotoğraf kompozisyon kuralları epey su götürecek bir konu olduğu için kısım kısım inceliyorum.

Fotoğraftaki kişinin baktığı yönde kadraj daha fazla boş bırakılmıştı. Buna bakış boşluğu denir.

Fotoğrafta Kompozisyon Öğeleri- 7: Fotoğrafta Hareket Yönü-Bakış Boşluğu

Hareket yönü ise, hareket eden nesnenin hareket istikametinde daha fazla boşluk bırakılması anlamına gelir. yukarıdaki motosikletlinin önünde daha fazla alan bırakılması hareket boşluğuna örnek verilebilir.

Hareket yönü ile bakış boşluğu aslında farklı farklı da incelenebilirdi; fakat birbirine benzerliklerinden dolayı tek kalemde inceledim. Bakış boşluğunda, canlının baktığı yönde boşluk aranırken; hareket yönünde ise nesnenin hareket ettiği yönde boşluk hedeflenmelidir. Yanı kadraj alırken bakılan ve hareket edilen yönlerde boşluk olması gerektiğini vurgular bu kuralımız. Ardından iz bırakarak yüzen bir ördeğin yüzme istikametinde, önünde boşluk olmaksızın fotoğraflanması fotoğrafta zihinsel karmaşaya yol açacaktır. Zihin hareketi devam ettirircesine algılar. Fakat kadrajda devam edebilecek boşluk olmazsa zihinsel denge bozulmuş olur. Benzer bir durum bakış boşluğu oluşturmak içinde varsayılabilir. Farazi dikdörtgen şeklindeki bir kadrajın en solunda duran birinin sola (yani fotoğrafın sonuna) bakıyor olması ne kadar abes, ne kadar estetikten uzak duracaktır.

Siluet de olsa bakış boşluğu uygulanmış fotoğraf örneği

Burada dikkat edilecek hususlardan birisi de bakış boşluğunun sadece canlı nesneler için değil de cansız objeler için de kullanılır olmasıdır. Cansız nesnelerin de hissedilir bir bakış boşluğu vardır. Örneğin bir bankın oturulur yüzeyini bakış yönü olarak kabul ederiz. Dolayısı ile fotoğrafta bir bank ile kompozisyon oluşturulacaksa bakış boşluğuna bırakacağımız pay bankın oturulacak yönüdür. Arka kısmına boşluk bırakmak ise gerçekten abesle iştigal olacaktır.