Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları- 8 : FOTOĞRAFTA DENGE

Bu yazımızda fotoğrafta kompozisyon kurallarından ve bu kompozisyon kurallarından fotoğrafta denge ‘den bahsedeceğiz.

Fotoğrafta Kompozisyon Nedir

Fotoğrafta kompozisyonun tanımını Prof. Sabit KALFAGİL Hoca’nın tanımı ile yapayım: ‘’Fotoğrafın dilini oluşturan tüm anlatım ögelerinin, belli bir çerçeve içinde, anlatımı etkili kılacak, izleyicinin duygu ve düşünceleri ile anlatılanı paylaşmasını sağlayacak doğrultuda düzenlenmesidir’’.

Fotoğrafın solundaki tepe, sağındaki çoban ile dengelenmiştir.

Fotoğrafa iki çeşit kompozisyon vardır

1.Kapalı kompozisyon: konunu tüm öğeleri ile birlikte, fazlalıklardan ayıklanmış olarak çerçeve kenarlarından boşluk payı bırakılarak bitirildiği düzenlemedir. Herhangi bir hareket kadrajlanarak çerçeve ile kesilemez, dışarı doğru hareket devam ettirilemez.

2.Açık kompozisyon: ana konu çerçevede kalan ve fakat bazı öğeleri çerçeve ile kesilen, konunun devamı izleyiciye bırakılmış kompozisyonlardır. Çerçevede sınırlı olsa da anlam bütünlüğünde zengindir. Konu fotoğrafın dışında da devam eder.

Fotoğraf kompozisyon kuralları epey su götürecek bir konu olduğu için kısım kısım inceliyorum. Bu yazımızın konusu da Fotoğrafta DENGE.

Fotoğrafta Kompozisyon Kuralları – 8: Fotoğrafta Denge

Bu fotoğrafta denge 3 ana öğe ile sağlanmış. Kısmen simetrik denge sayılabilir.

Denge aslına bakılırsa hayatımızın neredeyse her yerinde vardır. Dolayısı ile fotoğrafta kompozisyon oluşturulurken aranmaması abesle karşılanır.

Fotoğrafta denge dediğimiz zaman ana öge ve yardımcı ögelerin kadraja yerleştirilmesindeki dengeden bahsetmek gerekir. Öğeleri öyle bir yerleştirmeliyiz ki ebatları ve yakınlıkları göz ününe alındığında zihinde dengesizlik oluşturmamalıdır.

Dengenin var olduğu kompozisyonlar dengesizlik engelleneceği gibi, kadrajdaki boş alanlar da dolmuş olacaktır. Çünkü dengeli kompozisyonlar fotoğraftaki boşlukların hangi ebatta, hangi yönde doldurulması ile de ilgilidir.

Bu fotoğrafta denge, soldaki büyük tavuzkuşuna karşın sağda arkadaki iki küçük tavuzkuşu ile sağlanmıştır. (Tavuskuşu baş kısımlarının 3ler kuralı kesim noktalarına geldiğine dikkat edin)

Öğe yerleştirmelerini basit olarak eşit kollu terazideki ağırlık fonksiyonu ile bağ kurarak yapabiliriz. Örneğin önde iki büyük öge varsa boşlukları eşit bırakarak dengeleyebiliriz. Şayet büyüklü küçüklü öğeler varsa ya küçük öğelerden dengelemek için birkaç adet kullanırız ya da küçük öğe tarafında boşluğu fazla bırakarak dengeye almaya çalışırız. Aşağıdaki örneklerde acıkmaya çalıştık.

Fotoğrafta iki türlü dengeden bahsedilir. Birincisi simetrik denge diğeri de asimetrik dengedir. Simetrik dengede simetri söz konusudur. Kompozisyon yatay ya da dikeyde simetri ile oluşturuluyor ve sağ-sol yada alt-üst bölgelerin yoğunluğu denk ise simetrik dengeden söz edilebilir. Sıklıkla tercih edilmez. Fotoğrafa durağanlık ve sakinlik katacaktır. Fakat asimetrik denge ise fotoğrafa heyecan ve devinim katar. Simetrinin olmadığı denge durumunda asimetrik denge gerçekleşmiş demektir.

Fotoğrafta denge sağlanmaya alışılırken benek yada lekelerden de çokça faydalanılır. Fotoğrafta lekeler kontur dokularıyla kompozisyona güçlü anlam etkisi katarlar. Aynı zamanda da denge oluştururken yardımcı olurlar.